Τι να δείτε

• Η Κοίμηση της Θεοτόκου

H πολιούχος Παναγία βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Χτίστηκε το 1896 στην θέση που υπήρχε ήδη μικρότερο εκκλησάκι.

Πρώτος συντοπίτης μας ιερέας, που άρχισε να ιερουργεί το 1861, ήταν ο Αντώνιος  Αντωνόπουλος, (1831-1924), εγγονός του Στρατηγού της επανάστασης του ‘21 Αντώνιου Παναγιωτόπουλου ή Τουρκολεκιώτη και γιος του Παναγιώτη Αντ. Αντωνόπουλου, γενάρχη της οικογένειας των Αντωνοπουλέων

Ο Παπαντώνης είχε την επιμέλεια της ανοικοδόμησης και  μάλιστα η παράδοση λέει πως ήταν αρκετά αυστηρός και απαιτητικός με την κατασκευή και δεν δίσταζε να διώχνει όποιον τεχνίτη δεν του έκανε.

Τα υλικά της εκκλησίας έχουν κι αυτά την ιστορία τους:  Όπως μας λέει ο μπάρμπα Παναγιώτης ο Γιαννακόπουλος « Τα αγκωνάρια φτιάχτηκαν από πέτρα από το Κριθαράκι,- περιοχή που βρίσκεται  ψηλά πίσω από την Φτέρη-, που  πελεκιόταν εύκολα. Το ασβέστι για το χτίσιμο, από τον τόπο που είναι ακόμα και σήμερα γνωστός σαν  ‘της εκκλησιάς το καμίνι’, στην ρεμματιά που πάμε προς τον κάμπο και όπου ακόμα βρίσκεις κάτω ασβέστη. Τα δοκάρια και η ξυλή της σκεπής, έγιναν από μία και μόνο μεγάλη λεύκα που δώρησε ο Θανάσης Κουλόχερας.»

Τα μαρμάρινα στοιχεία που φαίνονται στο ανώθυρο, τα έφεραν από την εκκλησία της Παναγίας στο κάστρο της Ωριάς.

Ο πατριώτης μας  μάλιστα Αντώνης Παναγιωτόπουλος λέει ότι το μάρμαρο που βρίσκεται στην δεξιά πλευρά της πρόσοψης της  εκκλησίας, παρουσιάζει ηθοποιούς της Αρχαίας τραγωδίας και χρονολογείται από την Ρωμαϊκή εποχή. Αυτό ήρθε πάλι από το κάστρο,  αλλά προερχόταν από αρχαίο ναό, που υπήρξε εκεί.

Θαυμάζουμε ως σήμερα το  μοναδικό ξυλόγλυπτο ταβάνι της, το περίτεχνο τέμπλο της, με τον Παντοκράτορα και τις εικόνες του τέμπλου ζωγραφισμένες πάνω σε  δέρμα.

 

---

Ο Ανδριάντας του Νικηταρά

 

Η δημιουργία του ξεκίνησε με πρωτοβουλία της Αδελφότητας «Ο Νικηταράς» και συμβολή του Εξωραϊστικού Συλλόγου Τουρκολεκαίων και υλοποιήθηκε με δωρεές των απανταχού της γης Τουρκολεκαίων και φίλων του χωριού .

Φιλοτεχνήθηκε από το γλύπτη Γεωργίου. Στήθηκε πάνω από τον την βρύση – τον Κάναλο, στον λόφο που αγναντεύει το χωριό, τον Ιούνιο του 1966, ενώ τα  επίσημα αποκαλυπτήρια  πραγματοποιήθηκαν  την Κυριακή 19–9-1971.

Έκτοτε είναι το σήμα κατατεθέν και το καμάρι του χωριού μας. Κάθε χρόνο το τελευταίο Σάββατο του Αυγούστου γίνεται εδώ η γιορτή των Νικηταρείων, με ομιλίες, ποιήματα και τραγούδια, καταθέσεις στεφάνων και την παρουσία όλων των Τουρκολεκαίων και των αρχών της περιοχής.

 

---

• Ο Νεομάρτυρας  Αη Γιάννης  από το Τουρκολέκα

 

Ναός που χτίστηκε το 1998-99,  αφιερωμένος στον Νεομάρτυρα Ιωάννη  Σταματελόπουλο.

Ήταν ο  μικρότερος αδελφός του Νικηταρά, που αποκεφαλίστηκε σε ηλικία μόλις 11 χρόνων στις 24 Οκτωβρίου 1816 στην Μονεμβασιά, μετά από τον πατέρα του γιατί αρνήθηκε να αλλαξοπιστήσει.  Ο θρύλος λέει ότι το αίμα που κύλησε απ’ το σώμα του σχημάτισε σταυρό.

Αγιοποιήθηκε  το 1993 ως ο Νεομάρτυρας Ιωάννης εκ Τουρκολέκα

 

---

 

• Το λιοτρίβι

Το λιοτρίβι,- καθώς αναφέρει ο Παναγιώτης Μανιάτης-, χτίστηκε το 1895 και λειτούργησε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 60.

Την  διαδικασία εξαγωγής του λαδιου μας την  περιγράφει ο  μπάρμπα  Παναγιώτης Γιαννακόπουλος, γεννημένος το 1918: “Παλιά τις πέτρες τις  γύριζαν ανθρώποι. Μετά, όταν πήγα να δουλέψω εγώ,- το 1932 που ήμουν 15 χρονών-, τις πέτρες γύριζε το μουλάρι, ενώ μετά την δεκαετία του 50 το λιοτρίβι λειτουργούσε με μοτέρ που κινούσε γεννήτρια.

Οι ελιές έμπαιναν για να αλεστούν σε δόσεις των 60 οκάδων. Τα λιθάρια γύριζαν μια ώρα για να δώσουν τον πολτό, που μετά έμπαινε στα τσαντίλια που στοιβάζονταν  και συμπιέζονταν για να βγάλουν το λάδι.

Το πηγάδι  στην αυλή παρείχε το νερό που χρειαζόταν για να διαποτίζονται  με καυτό νερό τα τσαντίλια με τον πολτό (χαμούρι),  πριν να συμπιεστούν.

Με την συμπίεση έβγαινε το λάδι μαζί με το νερό, που διαχωριζόταν και συλλεγόταν με την μπόρσα, δοχείο με χερούλι που χωρούσε 2 οκάδες ……”

Οσον αφορά την παραγωγή μας λέει: “Ήταν και ανθρώποι που βγάζανε και 500 κιλά λάδι, το περισσότερο το έβγαζε ο Χρηστάκης που είχε πολλές ελιές στα Βισσωτά.

Στο λιοτρίβι  δούλευαν  5  άτομα σε βάρδιες. Ένα μέρος της παραγωγής,- περίπου 9%-, δινόταν στο λιοτρίβι που ανήκε στην εκκλησία, ενώ μέχρι τον πόλεμο του 1940 ένα 10% δινόταν στο κράτος ως φόρος.

Το λάδι – αμοιβή του λιτριβιού, γινόταν 16 μερίδια:  1.5 έπαιρνε  το μουλάρι       ( δηλαδή ο ιδιοκτήτης του ζώου που γυρνούσε την πέτρα),  1,5  μερίδιο ο καθένας από τους 5 εργάτες  και 8 μερίδια η εκκλησία.”

 Σήμερα το λιοτρίβι  δεν χρησιμοποιείται, τα μηχανήματα του όμως είναι ακέραια και μπορούμε να τα δούμε.  Στα σχέδιά μας είναι  η ανακαίνισή του ώστε να είναι επισκέψιμο. Δείτε το σχετικό άρθρο εδώ  https://tourkoleka.gr/syntirisi-liotriviou/

---

 

• Το “Σπίτι του Νικηταρά”

Διαμορφώθηκε πριν 5 χρόνια  στον χώρο “παλιό σχολείο”. Εγκαινιάστηκε και άνοιξε για το κοινό σαν Λαογραφικό Μουσείο στις 29 Αυγούστου του 2015.

Το Σπίτι του Νικηταρά ήταν μια παλιά επιθυμία και στόχος όλων των Τουρκολεκαίων και των Συλλόγων τους. Μια επιθυμία που υλοποιήθηκε από τον Δήμο Φαλαισίας, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2007.

Το κτήριο είχε ολοκληρωθεί από το 2010 αλλά υπολείπονταν η ηλεκτρολογική εγκατάσταση και ο περιβάλλων χώρος.

Το  2015  με κινητοποίηση του Προέδρου της Κοινότητας και με προσωπική εργασία των ανθρώπων του χωριού ετοιμάστηκε και διαμορφώθηκε ο περιβάλλων χώρος και το κτίριο.

Με ευγενικές προσφορές των συγχωριανών μας, που ανταποκρίθηκαν άμεσα, συλλέξαμε τα λαογραφικά αντικείμενα και στήσαμε το Μουσείο μας.

Το Σπίτι του Νικηταρά, φιλοδοξούμε να γίνει ένας χώρος που δημιουργήσαμε και θα συνεχίσουμε να διαμορφώνουμε όλοι μαζί οι Τουρκολεκαίοι, ένας χώρος που θα μιλά για την ιστορία και τις παραδόσεις μας. Ο εμπλουτισμός και η συντήρησή του μουσείου μας είναι ένα διαρκές έργο στο οποίο συμμετέχουμε όλοι. Δείτε το σχετικό άρθρο στο https://tourkoleka.gr/emploutismos-moyseiou-nikitara/

Για να το επισκεφτεί κανείς πρέπει να έρθει σε συνεννόηση με τον Πρόεδρο της Κοινότητας στα τηλέφωνα 27910 26749 και 6974380035.

 

---

 

• Η χλωρίδα και η πανίδα του χωριού

Από καλλιεργήσιμα παραγωγικά δέντρα στο χωριό μας καλλιεργούνται καρυδιές, καστανιές, συκιές,μουριές.  Υπάρχουν ακόμα μηλιές, αχλαδιές, κερασιές, κορομηλιές, μουσμουλιές. Οι ελιές μας βρίσκονται σε χωράφια που είναι σε χαμηλότερο υψόμετρο, σε 5 και 10 χιλιόμετρα απόσταση απο το χωριό, στα Βισσωτά, στα Μεστιάνικα, στο Ποτάμι, στο Καμποχώρι αλλά και στο Στενό και στις Χιράδες.

Ακόμα υπάρχουν μεγάλες βελανιδιές, πουρνάρια, πεύκα, κυπαρίσσια, και έλατα στον προφήτη Ηλία. Δυστυχώς πολλά απο τα αιωνόβια δέντρα μας, κάηκαν στις πυρκαγιές του 2007. Στόχος μας να διατηρήσουμε όσα απομένουν: https://tourkoleka.gr/diasosi-aionovion-dendron/

Πολλή χαμηλότερη βλάστηση με ποικιλίες από κουμαριές, ρείκια, σπάρτα, και άλλα.

Ολων των ειδών τα χόρτα, βότανα και άγρια λουλούδια, μερικά σπάνια όπως οι άγριες τουλίπες.

Η πανίδα περιλαμβάνει εκτός απο τα οικόσιτα ζώα, άφθονο κυνήγι, πουλιά, λαγούς, αγριογούρουνα και απο αγρίμια του βουνού, τσακάλια, αλεπούδες και κουνάβια.